TÜİK, Beşeri Sermaye Endeksi Sonuçlarını Açıkladı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021-2023 dönemini kapsayan “İl Seviyesinde Beşeri Sermaye Endeksi” sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Dünya Bankası metodolojisiyle hazırlanan endeks, bir çocuğun yaşadığı ülkede sağlık ve eğitim koşulları göz önünde bulundurularak 18 yaşına geldiğinde ulaşacağı üretkenlik seviyesini ölçüyor.
Endeks Değerlendirme
Endeks, 0 ile 1 arasında değer alırken, değerin 1’e yaklaşması daha yüksek üretkenliği ifade ediyor. TÜİK verilerine göre, 2023 yılı itibarıyla Türkiye genelinde beşeri sermaye endeksi 0,690 olarak kaydedildi. Bu değer, 2022 yılına göre %0,9 azalarak 0,696 seviyesinden geriledi. 2021'de ise endeks 0,693 seviyesindeydi.
Bileşenlerin Durumu
Beşeri sermaye endeksi üç ana bileşenden oluşmaktadır: hayatta kalma, sağlık ve eğitim. 2023'te hayatta kalma endeksi %0,3 azalarak 0,985'e gerilerken, sağlık endeksi %0,2 artışla 0,966 değerine yükseldi. Ancak eğitim endeksindeki %0,8'lik düşüş, genel endeksteki gerilemede etkili oldu ve 0,725 seviyesine kadar indi.
AB Ortalaması ve Karşılaştırma
AB ülkelerinde 2020 yılı itibarıyla beşeri sermaye endeksi ortalaması 0,730 seviyesinde bulunmaktadır. En yüksek endeks değerlerine sahip ülkeler sırasıyla Finlandiya (0,796), İsveç (0,795) ve İrlanda (0,793) iken, en düşük değerlere sahip ülkeler Romanya (0,584), Bulgaristan (0,614) ve Slovakya (0,665) olarak belirlenmiştir. Türkiye'nin 2023 değeri olan 0,690 ise AB ortalamasının altında kalmaktadır.
İl Bazında Değerlendirme
2023 yılında Türkiye genelinde beşeri sermaye endeksinin en yüksek olduğu il 0,781 ile Çanakkale olarak kaydedildi. Çanakkale'yi sırasıyla Antalya (0,761), Erzincan (0,756), Eskişehir (0,755) ve Rize (0,749) izledi. En düşük endekse sahip iller ise 0,599 ile Şırnak, ardından Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş şeklinde sıralandı.
Deprem Bölgelerindeki İllerde Durum
2021-2023 döneminde beşeri sermaye endeksinde en fazla artış gösteren il 0,026 puanla Çanakkale oldu. Uşak (0,022 puan) ve Siirt, Antalya, Erzincan ise her biri 0,017 puan artışla sıralamada yer aldı. Ancak, depremlerden etkilenen iller arasında Kahramanmaraş merkezli iller sıralamanın sonunda yer aldı. Hatay’da endeks 0,066 puan azalırken, Adıyaman’da 0,059 ve Kahramanmaraş’ta 0,048 puanlık düşüş yaşandı. Manisa (-0,024) ve Malatya (-0,022) da endeks değerinde düşüş yaşayan iller arasında bulunmaktadır.
