Leipzig'de yaşayan 41 yaşındaki André Fricke, birçok kişinin imkansız gördüğünü başardı. Veri ihlali gerekçesiyle teknoloji devi Meta'ya (Facebook) karşı tek başına açtığı davayı kazanarak 5.000 euro tazminat hakkı elde etti. Bu karar, teoride neredeyse tüm Facebook kullanıcılarının benzer bir hak talebinde bulunmasının önünü açabilir.
Her şey, André Fricke'nin milyarlarca dolarlık şirketin kullanıcılarını "Facebook Pikseli" adı verilen görünmez bir teknolojiyle gözetlediğini fark etmesiyle başladı.
Web sitelerine yerleştirilen bu mini pikseller sayesinde Meta, kullanıcılarının Facebook kapalıyken bile hangi siteleri gezdiğini, neyle ilgilendiğini adım adım izleyebiliyor. Şirketin, kullanıcılarına "mükemmel şekilde uyarlanmış" reklamlar sunarak devasa gelirler elde etmesinin sırrı da bu yöntemde yatıyor.
Hikayenin en ironik detayı ise Fricke'nin, Meta'ya karşı zafer kazanmasını sağlayan avukatını bir Facebook reklamı sayesinde bulması oldu. Bu reklam, Fricke'nin daha önce konuyla ilgili yaptığı aramalar sonucunda karşısına çıkmıştı.
Leipzig Bölge Mahkemesi, bu uygulamanın Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü'nü (GDPR) ağır şekilde ihlal ettiğine hükmetti. Kararı bu kadar dikkat çekici kılan ise birkaç önemli nokta var:
Tazminat Rekor Kırdı: Veri ihlali davaları genellikle sembolik veya çok düşük meblağlarla sonuçlanırken, 5.000 euroluk tazminat bu alanda nadir görülen yüksek bir rakam olarak kayıtlara geçti. Örneğin, daha önceki bir Facebook veri ihlali davasında kullanıcılara sadece 100 euro ödenmesine karar verilmişti.
İspat Yükü Kolaylaştı: Mahkeme, kararını verirken Fricke'yi şahsen dinlemedi bile. Karar, "sürekli gözetim altında olma hissi" ve "verilerin Meta için taşıdığı ekonomik değer" gibi soyut gerekçelere dayandırıldı. Bu durum, gelecekte dava açacak kullanıcıların somut ve bireysel bir zarar ispatlama zorunluluğunu ortadan kaldırarak milyonlarca davacının elini güçlendiriyor.
GDPR'nin Gücü Kanıtlandı: Bu karar, GDPR'nin sadece kağıt üzerinde bir düzenleme olmadığını, bireyleri teknoloji devlerine karşı koruyabilen gerçek bir yaptırım gücüne sahip olduğunu gösterdi.
HERKES DAVA AÇABİLİR Mİ?
Teorik olarak evet, ancak pratikte durum biraz daha farklı. Otomatik bir tazminat süreci bulunmuyor. Her kullanıcının bireysel olarak dava açması, verilerinin hukuka aykırı işlendiğini ve "kontrol kaybı, gözetlenme hissi" gibi manevi bir zarara uğradığını savunması gerekiyor.
André Fricke'nin davasında en büyük avantajı, tüm hukuki masrafları karşılayan bir sigortaya sahip olmasıydı. Meta'nın kararı temyize götürmesi ve sürecin üst mahkemelerde devam etmesi bekleniyor. Yani, bu hukuk savaşında son söz henüz söylenmedi.
Yine de bu karar, tüketici hakları savunucuları için gelecekteki davaların önünü açacak çok önemli bir emsal teşkil ediyor. Leipzig'deki mahkeme salonundan çıkan bu sonuç, Avrupa'nın veri koruma konusundaki ciddiyetini ve sıradan bir vatandaşın bile dev bir şirketten hesap sorabileceğini açıkça ortaya koyuyor.
