Son yıllarda köpek balığı gözlemlerinin artması, bazı kıyılarda hem denize girenleri hem de yetkilileri alarma geçirdi. Güneş ve deniz turizminin yıldızı olan İspanya’da, son yıllarda köpek balığı görülme sayılarında önemli bir artış yaşandı. Bu balıklar çoğu zaman insanlar için gerçek bir tehdit oluşturmasa da, bazı kıyılarda köpek balıklarının varlığı, denize girenler ve turistler arasında tedirginlik yaratmaya başladı. Yakın zamanda yapılan bir araştırma, bu tür karşılaşmaların en çok yaşandığı bölgeleri ortaya koydu .
İspanya’da köpek balıkları En Çok Nerede Görülüyor?
Pek çok kişinin düşündüğünün aksine, İspanya sularında en fazla köpek balığı türü Akdeniz'de bulunuyor. Yaklaşık 45 farklı türün, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında, su sıcaklığının artmasıyla birlikte besin aramak veya üremek amacıyla kıyılara yaklaştığı tahmin ediliyor.
İspanyol sularında en sık rastlanan türler:
Tintorera (Mavi köpek balığı – Prionace glauca)
Pintarroja (Küçük benekli köpek balığı – Scyliorhinus canicula)
Cazón (Pürüzlü köpek balığı – Galeorhinus galeus)
Bu türler genellikle saldırgan değildir ve insanlardan uzak dururlar. Ancak boğa köpek balığı gibi daha büyük türler ile beyaz köpek balığı (Carcharodon carcharias) gibi nadiren görülen bazı örnekler de kayıtlara geçmiştir. Beyaz köpek balığı genellikle daha derin ve soğuk suları tercih eder. Bu türlerin yarısından fazlası yok olma tehlikesi altında.
Her ne kadar Galiçya ve Kantabria Denizi gibi daha soğuk ve az kalabalık bölgelerde tarihte daha fazla köpek balığı görülmüş olsa da, Akdeniz'deki Balear Adaları'nda son zamanlarda ciddi bir artış kaydedildi. Bunun olası nedenleri arasında su sıcaklığının artması ve bölgedeki yoğun balıkçılık faaliyetleri yer alıyor.
Mayorka ve Menorca, kıyıya yakın bölgelerde tintorera (mavi köpek balığı) gözlemlerinin en fazla yapıldığı yerler arasında. Bu tür doğrudan bir risk oluşturmasa da, varlığı tespit edildiğinde bazı plajlarda geçici yüzme yasağı gibi önleyici protokoller devreye giriyor.
İspanya’da Köpek balığı Saldırıları Oluyor mu?
İspanya'da bir köpek balığı saldırısına uğrama ihtimali son derece düşüktür. Uluslararası Köpek balığı Saldırı Veritabanı (International Shark Attack File) kayıtlarına göre, güvenilir verilerin bulunduğu dönemden bu yana yalnızca üç saldırı belgelenmiştir:
1986’da Tarifa (Cádiz),
1993’te Valencia'daki Arenas plajı,
ve 2013’te Biskay Körfezi'nde.
Bu saldırıların hiçbirinde ölüm yaşanmadı.
Bunun dışında bazı ısırma olayları da oldu. Özellikle Valensiya Özerk Bölgesi'nde üç vakaya dair kayıtlar bulunuyor:
1993'te Malvarrosa plajında,
2016'da Elche’de bir adamın elinden ısırılması,
ve en son 2023’te Oliva plajında bir adamın ayağının ısırılması.
Ancak uzmanlar bu olayların saldırı amacıyla değil, karışıklık ya da yön kaybı nedeniyle yaşandığını belirtiyor. Özellikle bulanık sularda ya da dalgıç kıyafetleri giyildiğinde, köpek balıkları insanları avla karıştırabiliyor.
Endişelenmeli miyiz?
Uzmanlara göre, köpek balıkları İspanya’daki plaj turizmi için gerçek bir tehdit oluşturmuyor. Genellikle insanlardan uzak duruyor ve yüzme alanlarına yaklaşmıyorlar. Yine de yetkililer, sağduyulu davranılması ve dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
Köpek balığı tespit edilirse izlenmesi gereken bazı basit kurallar:
Sakin şekilde sudan çıkmak,
Ani hareketlerden kaçınmak,
Cankurtaranların talimatlarını takip etmek.
BalearzAdaları, Valensiya Bölgesi ve Costa Brava gibi bölgelerde şimdiden özel önlem protokolleri oluşturulmuş durumda.
Köpek balıkları Ekosistem İçin Neden Önemli?
Köpek balıklarının varlığı korku yaratabiliyor olsa da, bu canlılar deniz ekosisteminin dengesinde hayati rol oynayan yırtıcılardır. Diğer türlerin nüfusunu kontrol altında tutarak okyanusun sağlığını korurlar.
Ancak bugün, birçok köpek balığı türü aşırı avlanma, kirlilik ve kontrolsüz avcılık nedeniyle yok olma tehdidi altında. Deniz biyologları bu konuda uyarıyor:
“Asıl tehlike, plajlarımızda köpek balığı olması değil, bir gün hiç olmaması.”
Bu nedenle, bu yaz Akdeniz, Atlantik ya da Kantabria sularında yüzmeye gidecekseniz şunu unutmayın:
Bir köpek balığıyla karşılaşma ihtimali çok düşüktür, ama eğer olursa sakin kalın.
