Fındık, çay gibi yurttaşların geçim kaynaklarının yanı sıra doğal ve tarihi alanların bulunduğu Doğu Karadeniz bölgesi son yıllarda madenlerin tehdidi altında. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) verilerine göre; bölge kentlerinin yaklaşık yüzde 80’i maden arama ve işletme ruhsatları ile kapsanmış durumda. Verilen ruhsatlar için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı her gün yeni bir Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci başlatıyor ya da başlatılan süreçler hakkında karar veriyor.
Son olarak Giresun Görele ilçesi Karlıbel ve Tirebolu ilçesi Sekü Mahallesi sınırlarında bulunan 40 hektarlık alanda AKP Iğdır Milletvekili Cantürk Alagöz’ün sahibi olduğu Alagöz Madencilik isimli şirket tarafından bakır madeni açılması için süreç başlatıldı. Aynı şirketin kentin Doğankent ilçesinde işlettiği bakır madeni 2007’den itibaren atık havuzundaki kimyasal atıklar ve ağır metalleri bölgedeki derelere akıtıyor. Şirketin yeni açacağı maden sondajı ise Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’na göre, Birinci Poligon Alanı; “orman”, “tarım” ve “bölgeye özel ürün alanı (bağcılık, çay, fındık vb)”; vasıflı alanlarda, Poligon 2 Alanı ise “orman alanı” ve “akarsu” sınırları içerisinde kalıyor. Öte yandan maden araması yapılacak Poligon 1 Alanına en yakın kuru dere 155 metre, Poligon 2 alanına ise en yakın akar dere 35 metre mesafede yer alıyor.
BAKANLIK BOŞ DURMUYOR
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, resmi sitesine göre, 2025 başından itibaren Giresun’da 2 maden için “ÇED gerekli değil” kararı verilirken, 2 maden içinde süreç devam ediyor. Doğu Karadeniz kentlerinden Gümüşhane’de ise 3 maden için “ÇED gerekli değil”, 1 iptal, 2 tane de “ÇED gerekli” kararı çıktı. Trabzon’da 1 “ÇED gerekli değil” kararı verilip, 2 ÇED süreci başlatılırken, Artvin’de ise 5 tane “ÇED gerekli değil” kararı çıktı.
GÜMÜŞHANE: YAŞAM ALANI KALMAYACAK
En fazla maden Gümüşhane’de bulunurken MAGEP verilere göre il sınırları içerisinde toplam 823 adet IV. Grup maden (altın, gümüş, bakır, çinko, demir) ruhsatı bulunurken, kentin yüzde 93’ü madenlere ruhsatlı. Kentteki orman alanlarının yüzde 97’si, orman içi açıklıkların yüzde 92’si, tarım alanlarının yüzde 77’si, meraların yüzde 99’u ve iskan alanlarının yüzde 93’ü IV. Grup madenlere ruhsatlandırılmış durumda. Yine Gümüşhane’de bulunan korunan alanların yüzde 97’si, arkeolojik sit alanları, tabiat koruma alanları ve tohum-meşcere alanlarının tamamı, yaban hayatını koruma ve geliştirme sahalarının yüzde 98’i, tabiat parklarının yüzde 91’i, önemli doğa alanlarının ise tamamı IV. Grup madenlere ruhsatlı.
GİRESUN İKİNCİ SIRADA
Gümüşhane’nin ardından ise il sınırları içerisinde toplam 720 adet IV. Grup maden ruhsatı bulunan Giresun geliyor. Kentin yüzde 85’i madenlere ruhsatlı durumda. Kentin 16 ilçenin 11’inde IV. Grup madenlere ruhsatlılık oranı yüzde 90’ın üzerindeyken, orman alanlarının yüzde 90’ı, tarım alanlarının yüzde 85’i, meraların yüzde 99’u, iskan alanlarının yüzde 84’ü maden ruhsatlı alanlar. Yine bölgenin hem doğal hem tarihi alanları da maden tehdidi altında, arkeolojik sit alanlarının, sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanları, yaban hayatı geliştirme sahalarının tamamı, tabiat parkalarının yüzde 98’i, gölet ve barajların yüzde 95’i ve önemli doğa alanlarının yüzde 94’ü IV. Grup madenlere ruhsatlı.
RİZE: YAYLALAR MADEN OLUYOR
Rize’de ise toplam 229 adet IV. Grup maden ruhsatı bulunurken, bu ruhsatlı alanlar kentin yüzde 82’sine denk geliyor. Kentteki 12 ilçenin 6’sında IV. Grup madenlere ruhsatlılık oranı yüzde 80’in üzerinde. Maden ruhsatlı alanlar orman alanlarının yüzde 82’si, orman içi açıklıkların yüzde 96’sı, tarım alanlarının yüzde 77’si, meraların yüzde 47’si ve iskan alanlarının yüzde 69’unu oluşturuyor. Tohum-meşcere alanlarının tamamı, sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarının yüzde 96’sı, doğal sit alanlarının yüzde 77’si, tabiat parklarının yüzde 67’si, arkeolojik sit alanlarının yüzde 44’ü ve önemli doğa alanlarının ise yüzde 82’si IV. Grup madenlere ruhsatlı.
TRABZON: 2 İLÇENİN TAMAMI MADEN SAHASI
Toplam 338 adet IV. Grup maden ruhsatı bulunan Trabzon’un ise yüzde 77’si madenlere ruhsatlıyken, Sürmene ve Dernekpazarı ilçelerinin tamamı, Araklı, Arsin, Çaykara, Maçka, Yomra ve Hoyrat’tın ise yüzde 80’den fazlası madenlere ruhsatlı durumda. Kentteki orman alanlarının yüzde 79’u, orman içi açıklıkların yüzde 95’i, tarım alanlarının yüzde 61’i, meraların yüzde 93’ü ve iskan alanlarının yüzde 53’ü madenlere tahsis edilen kentte, milli parklar ve arkeolojik sit alanlarının tamamı ile önemli doğa alanlarının yüzde 93’ü IV. Grup madenlere ruhsatlı.
ARTVİN: KENT MERKEZİ TALAN EDİLİYOR
Yüzde 71’i maden arama ve işletme ruhsatları ile kaplı olan Artvin’de ise tarım alanlarının yüzde 47’si, meraların yüzde 54’ü madenler için ruhsatlandırılmış durumda. Yine doğal sit alanlarının yüzde 47’si, milli parkların yüzde 84’ü, korunması gereken taşınmaz kültür varlığı kategorileri ile koruma altına alınmış alanların yüzde 23’ü maden sahası ilan edilmiş durumda. Cerattepe’nin de bulunduğu Merkez ilçesinin yüzde 94’ü, Murgul’un yüzde 96’sı yine maden alanı ilan edildi.
BAYBURT: TARIM ALANLARININ YÜZDE 95’İ MADEN
Bayburt’ta ise toplam 202 adet IV. Grup maden ruhsatı bulunurken, şehrin yüzde 65’i madenlere ruhsatlı durumda. Kent sınırları içindeki ormanların yüzde 73’ü, orman içi açıklık alanlarının yüzde 75’i, tarım alanlarının yüzde 95’i, meraların yüzde 22’si, önemli doğa alanlarının yüzde 72’si, iskan alanlarının ise yüzde 88’i madenlere ruhsatlı
MA / Tolga Güney
