Mars'ta daha önce çok sayıda su izi bulundu ancak bilim insanları, yakın zamanda keşfedilen antik nehir sistemlerinin, şimdiye kadar "kuru" kabul edilen bir bölgede ortaya çıkmasının son derece dikkat çekici olduğunu söylüyor.
SU YOK SANILAN BÖLGEDE NEHİR İZLERİ
İngiltere'deki Open University'den araştırmacı Adam Losekoot ve ekibi, Mars'ın güney yarımküresindeki kraterlerle kaplı yükseltilerde 16 bin kilometreyi bulan eski nehir yataklarının izlerini belirledi. Bu su yollarının 3 milyar yıl öncesine kadar uzandığı düşünülüyor.
Kimi nehir yatakları yalnızca birkaç kilometrelik kısa izlerden oluşurken, bazıları 160 kilometreyi aşan uzunluklara sahip. Yapının bu kadar yaygın olması, o dönemde bölgesel düzeyde yağmur ya da kar gibi düzenli bir yağış sisteminin varlığına işaret ediyor.
"SU OLAMAZ" DENİLEN YER EN BÜYÜK İPUCUNU VERDİ
Araştırmanın en çarpıcı yanı ise su izlerinin Noachis Terra adı verilen bölgede bulunmuş olması. "Nuh'un Ülkesi" anlamına gelen bu bölge, Mars'ın enyaşlı kara parçalarından biri olarak kabul ediliyor. Ancak şimdiye dek bölgede yüzey suyuna dair güçlü bir kanıt elde edilememişti.
"Bu alanın kuru olduğu düşünülüyordu. Oysa şimdi yüzeyin altında değil, üstünde su izlerine rastlıyoruz. Ve bu izler oldukça geniş bir coğrafyaya yayılmış durumda" diyen Losekoot, bu bulguların Mars'ın geçmiş iklimine dair tahminleri yeniden şekillendirebileceğini söylüyor.
TERS NEHİRLER HALA YÜZEYDE
NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) ve Mars Global Surveyor araçlarından elde edilen görüntülerde, bilim insanları "fluvial sinuous ridges" olarak bilinen ve halk arasında "ters çevrilmiş nehirler" diye adlandırılan yüzey oluşumlarını analiz etti.
Bu yapılar, eski nehirlerin taşıdığı tortuların zamanla sertleşip çevresindeki zemin erozyonla aşındıkça yükselmesiyle oluşuyor. Kimi izlerin genişliği birkaç yüz metreden 1.5 kilometreye kada rçıkıyor. Bazı kanallar kraterlere dolup ardından başka yönde akarak bu alanların içinden geçtiğini gösteriyor.
SU YALNIZCA İZ BIRAKMAMIŞ OLABİLİR
Tespit edilen bu yüzey şekilleri, Noachis Terra'da yaklaşık 3.7 milyar yıl önce kalıcı yüzey sularının bulunduğunu destekliyor. Mars'ın geçmişinde yalnızca geçici akıntılar değil, bölgesel düzeyde organize olmuş nehir sistemlerinin var olabileceği ihtimali, gezegende hayat barındırma olasılığına dair umutları da yeniden gündeme taşıyor.
