Gelir İdaresi Başkanlığı, vergi kaçakçılığı ile mücadele kapsamında banka transferlerini yapay zeka destekli sistemlerle izlemeye başladı. Özellikle ‘diğer’ açıklamasıyla yapılan para transferleri, kira geliri olarak yorumlanabiliyor ve bu durum mülk sahipleri için vergi cezasına yol açabiliyor.
Uzmanlar, banka hesaplarına ‘diğer’ veya ‘kira geliri’ açıklamasıyla gelen ödemelerin aylar ya da yıllar sonra vergi cezasına neden olabileceği konusunda uyarıyor.
Kira geliri olmayanlar da risk altında
Vergi denetimlerinde yapay zeka, ‘diğer’ seçeneğiyle gelen ödemeleri kira geliri olarak algılayıp, kişiyi riskli mükellef grubu içine sokabiliyor. Bu nedenle, kira geliri elde etmeyen kişilere bile vergi inceleme tebligatları gönderilebiliyor.
Vergi mükelleflerinin yanlış bir değerlendirmeye maruz kalmamaları için banka transferlerinde açıklama kısmını doğru doldurmaları gerektiği belirtiliyor.
Türkiye’de 7 milyon kiracı var, beyan veren sayı çok daha az
Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, kira gelirlerinin uzun süredir denetim altında olduğunu belirtti. Türkiye’de 7 milyon kiracı bulunmasına rağmen, kira geliri beyan eden mükellef sayısının sadece 2 milyon 700 bin civarında olduğunu vurguladı.
Vergi kaçıranların tespiti için elektrik, su, doğalgaz abonelikleri ve tapu kayıtları gibi birçok veri kaynağının incelendiğini belirten uzmanlar, kira gelirini beyan etmeyen kişilere yönelik denetimlerin arttığını ifade etti.
Kira tahsilatında yeni düzenleme: Banka üzerinden yapılması zorunlu
2024 yılı Ekim ayında yürürlüğe giren Gelir Vergisi Genel Tebliği ile kira tahsilatlarının artık banka veya posta idaresi aracılığıyla yapılmasının zorunlu olduğu belirtildi.
Bu kurala uymayanlar için kiracı ve ev sahibi ayrı ayrı cezalandırılacak. Eğer kira ödemesi elden yapılırsa, ödeme tutarının %5’i kadar özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Örnek:
🔹 Elden 20.000 TL kira ödemesi yapılırsa, kiracı ve ev sahibi ayrı ayrı 5.000 TL ceza ödeyecek.
🔹 Kiranın bir kısmı bankadan, bir kısmı elden ödenirse, elden ödenen tutarın %10’u kadar ceza kesilecek.
Beyan dönemi başladı! Vergi ödemeleri i̇çin son tarih ne zaman?
Maliye Bakanlığı, mülk sahiplerinin dijital vergi dairesi üzerinden hazır beyan sistemine girerek vergi bildirimlerini yapmaları gerektiğini açıkladı.
🔹 Beyanname vermeyenler hem vergi cezası hem de istisna hakkını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalıyor.
🔹 Örneğin, yıllık 120.000 TL kira geliri olan bir mülk sahibi, beyanname vermezse 18.500 TL vergi ödemek zorunda kalıyor.
Kiracılar i̇çin ceza riski var mı?
Kiracılar ödemelerini banka üzerinden yaptıkları sürece herhangi bir ek ceza riski taşımıyor. Ancak, ‘diğer’ açıklamasıyla yapılan kira ödemeleri sistem tarafından kira geliri olarak algılanabileceğinden, açıklama kısmına ‘kira ödemesi’ yazılması öneriliyor.
Kira geliri olmayanlar ne yapmalı?
Eğer kira geliri olmadığı halde vergi cezası tebligatı geldiyse, Dijital Vergi Dairesi’nin (https://intvrg.gib.gov.tr/hazirbeyan/) ‘istisna dilekçesi’ bölümünden itiraz edilebilir.
📌 İtiraz edebilecek durumlar:
🔹 Evinde kendisi oturan mülk sahipleri
🔹 Kardeşi, anne-babası veya çocukları oturanlar
🔹 Gayrimenkulünü sattığı için artık kira geliri olmayanlar
🔴 Vergi cezası almamak için banka transferlerinde açıklama kısmına dikkat edin!
