lozan antlaşması neden gündem oldu?
PKK Terör Örgütünün kendini feshetmesi kararından sonra gündeme gelmiştir.
Lozan Antlaşması Nedir?
Birinci Dünya Savaşı'nın ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş süreci hızlanmış ve Sevr Antlaşması ile Anadolu toprakları fiilen paylaşılmıştı.
Ancak bu antlaşma, Türk milleti tarafından kabul edilmedi.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlayan Kurtuluş Savaşı, büyük bir zaferle sonuçlandı ve yeni bir barış düzeninin inşası için 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalandı.Önemi Nedir?antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası alanda tanınmasını sağlayarak Sevr’in geçersizliğini ilan etti.
Neden İmzalandı kapsamı?İtilaf Devletleri’nin Sevr Antlaşması üzerinden Anadolu’yu parçalama planları, Türk Ulusal Hareketi’nin başarılarıyla boşa çıkarıldı.
Mudanya Ateşkes Antlaşması sonrası başlayan Lozan görüşmeleri, Türkiye'nin yeni sınırlarını ve uluslararası statüsünü belirlemek amacıyla düzenlendi.
Bu antlaşmanın hedefleri şunlardı:Misak-ı Milli sınırlarının tescillenmesiKapitülasyonların kaldırılmasıAzınlık haklarının iç hukuk çerçevesinde düzenlenmesiEkonomik bağımsızlığın sağlanmasıOsmanlı borçlarının yeniden yapılandırılmasıKapsamı ve Maddeleri Nedir?
Lozan Barış Antlaşması, 143 madde, bir önsöz ve 4 ana bölümden oluşmaktadır.
Antlaşmanın en dikkat çekici konuları arasında şunlar yer alır:Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarının belirlenmesiBoğazlar rejimiKapitülasyonların kaldırılmasıAzınlıkların hukuki statüsüSavaş tazminatı ve Osmanlı borçlarıPatrikhane ve yabancı okulların durumu 1 / 5 Doğal Sınırların belirlenmesiLozan Antlaşması ile Türkiye'nin sınırları şu şekilde şekillendirilmiştir:Suriye sınırı, 1921 Ankara Antlaşması temel alınarak çizildi.
Yunanistan sınırı, Mudanya Ateşkesi'ne göre belirlendi; Meriç Nehri sınır olarak kabul edildi.İran sınırı, Kasr-ı Şirin Antlaşması esas alınarak korundu.
Irak sınırı, İngiltere ile yapılacak görüşmelere bırakıldı ve bu durum "Musul Sorunu" olarak tarihe geçti.
Ege Adaları, Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan Adası Türkiye’ye bırakılırken diğer adalar Yunanistan’a, On İki Ada ise İtalya’ya verildi.
Hatay, 1939 yılında yapılan referandum sonucunda Türkiye’ye katıldı.
Boğazlar sorunuLozan'da Boğazlar, uluslararası bir komisyon tarafından, Türk başkanlığında yönetilecek şekilde düzenlendi.
Bu bölge askersizleştirilmiş ve Boğazlardan barış zamanında serbest geçiş hakkı tanınmıştı.
Ancak bu hüküm 1936’da Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye lehine yeniden şekillendirildi.
Düyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı1854’ten itibaren Osmanlı'nın aldığı dış borçlar Lozan’da yeniden ele alındı.
Türkiye, bu borçların kendi payına düşen kısmını ödemeyi kabul etti.
Düyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı, borçlar ise imparatorluktan ayrılan ülkeler arasında paylaştırıldı.
Türkiye’nin borcu Fransız frangı cinsinden taksitlendirildi.yabancı devletlere tanınan ayrıcalıklar kaldırıldıLozan ile birlikte Osmanlı döneminde yabancı devletlere tanınan tüm ayrıcalıklar tamamen kaldırıldı.
Türkiye’deki tüm yabancı işletmeler ve okullar, Türk yasalarına tabi hale getirildi.
Bu, Türkiye’nin ekonomik ve hukuki bağımsızlığını ilan etmesi açısından büyük bir kazanım oldu. 2 / 5 azınlıklar sorunuAntlaşma kapsamında Türkiye’deki Müslüman olmayan azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi.
Herhangi bir ayrıcalık tanınmadığı gibi tüm yurttaşlarla eşit haklara sahip olmaları taahhüt edildi.
Ayrıca Yunanistan'daki Türkler ile Anadolu’daki Rumlar arasında nüfus mübadelesi gerçekleştirildi. İstanbul’daki Rumlar ve Batı Trakya’daki Türkler bu değişime dahil edilmedi.
Karaağaç’ın Türkiye’ye bırakıldı Türkiye, Yunanistan’dan savaş tazminatı talep etti.
Ekonomik durumu kötü olan Yunanistan, bu borcu ödeyemeyeceğini bildirdi.
Bunun üzerine Karaağaç ve çevresi savaş tazminatı olarak Türkiye’ye bırakıldı. 3 / 5 (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({}); fener rum patrikhanesi ve azınlık okullarının durumuFener Rum Patrikhanesi İstanbul'da kalmaya devam etti, ancak sadece dini faaliyetlerle sınırlı tutuldu.
Siyasi yetkileri tamamen kaldırıldı.
Yabancı okulların dini ve siyasi propaganda yapması yasaklandı, bu kurumların Türkiye’nin eğitim yasalarına uyması zorunlu hale getirildi.antlaşmanın sonuçlarıTürkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve egemenliği uluslararası alanda resmen tanındı.
Sevr Antlaşması hükümsüz kılındı.
Kapitülasyonlar kaldırılarak ekonomik bağımsızlık sağlandı.
Azınlıklar iç hukuk çerçevesine dahil edildi.
Türk-Yunan ilişkilerinde yeni bir döneme girildi.
Lozan, inkılapların yapılabilmesi için gerekli ortamı hazırladı.
Lehimize Olan konularKapitülasyonların kaldırılmasıAzınlıkların iç hukuka bağlanmasıBoğazlarda Türk başkanlığının kabulüSavaş tazminatı karşılığında Karaağaç’ın alınmasıİstanbul’un tahliyesiHatay'ın gelecekte Türkiye’ye katılımının önü açılmasıAleyhimize Olan KonularOn İki Ada’nın kaybıMusul’un Türkiye dışında kalmasıBatı Trakya’daki Türk azınlığın Yunan egemenliğinde kalmasıPatrikhane'nin İstanbul’da kalması 4 / 5 Görüşmelerde İsmet İnönü’nün oynadığı RolLozan’a Türkiye’yi temsilen katılan İsmet İnönü, genç bir cumhuriyetin kaderini belirleyen diplomatik savaşta önemli bir rol oynadı. 39 yaşındaki İnönü, askeri apoletlerini bırakarak diplomasi sahnesine adım attı ve büyük devletlerin karşısında kararlılık ve sabırla Türk tezini savundu.
Oturma düzeninden konuşma sıralamasına kadar pek çok konuda itirazlarda bulundu ve Türk heyetinin haklarını yılmadan savundu.türkiye cumhuriyeti'nin tapusuLozan Barış Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin tam bağımsızlığını ve egemenliğini dünyaya kabul ettirdiği diplomatik bir zaferdir.
Sevr ile dayatılmak istenen parçalanmış bir Anadolu haritası, Lozan’da tarihin tozlu raflarına gönderildi.
Bu antlaşma sadece bir barış belgesi değil, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu belgesi olarak tarih sayfalarında yerini aldı. 5 / 5
