Dünya 3,5 milyar yıldan uzun bir süredir canlı yaşam barındırırken, Mars sessizce ölüyordu. NASA’nın Curiosity keşif aracı, bu kozmik gizemi çözmek için önemli bir adım attı ve cevap aslında bir ölümcül dengesizlikte yatıyor. Mars neden yaşanamaz hale geldi? İşte bu sorunun yanıtı, Chicago Üniversitesi’nden Edwin Kite liderliğindeki bir araştırma ile Nature dergisinde yayınlandı.
Curiosity, karbonatlar bakımından zengin kayalar keşfetti. Bu mineraller, atmosferdeki karbondioksiti bağlayan bir yapıya sahip ve Mars’ın bir zamanlar Dünya’ya benzer bir karbon döngüsüne sahip olduğunu kanıtlıyor. Fakat Mars’ın döngüsü, Dünya'nınkiyle kıyaslandığında çok farklıydı.
Dünya’da volkanik patlamalar, karbondioksitin kayalardan atmosfere geri salınmasını sağlarken, Mars'ta volkanik aktivite neredeyse yok. Bu, gezegenin atmosferini soğutmasına ve sonunda yaşanabilirliğini kaybetmesine yol açtı.
UZUN ÇÖLLEŞME DÖNEMİNE MAHKUM OLDU
Mars yüzeyinde, kurumuş nehir yatakları ve eski göl yatakları gibi su dünyalarının izleri bulunuyor. Ancak Mars, bu suyun yaşam dostu koşullarını sürdüremedi. Chicago Üniversitesi’nden araştırmacılar, güneşin artan yoğunluğunun sıvı su oluşumuna nasıl yol açtığını açıklayan bir model geliştirdi. Yaklaşık bir milyar yıl içinde yüzde sekiz artan güneş yoğunluğu, kısa bir süreliğine sıvı suyun var olmasına olanak tanıdı. Ancak bu su, karbondioksitle birleşerek karbonatlar oluşturdu ve atmosferi incelterek gezegeni soğuttu.
Mars, yetersiz volkanik faaliyet nedeniyle uzun çölleşme dönemlerine mahkum oldu. Bu dönemde sıvı su var olsa da, her su evresi, yaklaşık 100 milyon yıllık bir çöl iklimiyle son buldu. Bu kadar uzun süren kuraklık, Mars’ın yaşam barındırmasına engel oldu.
CURİOSİTY, BİR BAŞKA ÖNEMLİ GİZEMİ DE ÇÖZÜYOR
Araştırmalar, bu gazın kayalarda hapsolduğunu ortaya koydu. Volkanik aktivite olmadığı için bu gaz serbest bırakılamamış ve bu da Mars’ın atmosferinin zamanla incelmesine yol açmış. Önceki görevler, Mars yüzeyinde yalnızca az miktarda karbonat bulmuş ve bilim insanlarını şaşırtmıştı.
2030’larda Mars’tan alınacak örneklerle birlikte bu bulgular daha da netleşebilir. Ayrıca, yaşanabilir dış gezegenler arayışında da önemli çıkarımlar bulunuyor. Düşük volkanik aktiviteye sahip gezegenler, Mars’a benzer şekilde yaşanabilirliklerini kaybedebilir.
Mars’ta yaşama dair yıllardır süren bu gizem nihayet çözüldü ve bu keşif, sadece Mars’ın geçmişi hakkında değil, tüm gezegenlerin yaşanabilirliği hakkında da yeni bir anlayış getiriyor.
