Avrupa’da yaşamak, çalışmak veya yatırım yapmak isteyen birçok kişi için çifte vatandaşlık büyük avantajlar sunmaktadır. Hem kendi ülkesinin vatandaşlığını koruyup hem de Avrupa Birliği ülkelerinden birinin vatandaşlığını almak, seyahat, eğitim, sağlık ve iş imkanlarını genişletir.
Ancak çifte vatandaşlık hakkı her ülkede geçerli değildir ve şartları ülkelere göre büyük farklılıklar gösterir. Bu yazımızda 2025 yılı itibarıyla Avrupa’da çifte vatandaşlık veren ülkeleri ve bu ülkelerin güncel başvuru koşullarını detaylı ve karşılaştırmalı şekilde ele alıyoruz.
Çifte Vatandaşlık Nedir? Hangi Hakları Sağlar?
Çifte vatandaşlık, bir kişinin aynı anda iki ülkenin vatandaşı olması durumudur. Bu kişiler, her iki ülkenin de haklarından yararlanabilir ve yükümlülüklerine tabi olurlar. Çifte vatandaşlığın sağladığı avantajlar:
İki ülkenin pasaportuna sahip olma hakkı
Her iki ülkede de süresiz yaşama, çalışma ve eğitim görme hakkı
Miras, mülkiyet ve sosyal güvenlik haklarına erişim
Vize muafiyeti ve kolay uluslararası seyahat
Avrupa Birliği ülkelerinde serbest dolaşım hakkı (AB vatandaşlığı üzerinden)
Avrupa’da Çifte Vatandaşlık Konusunda Genel Yaklaşım
Avrupa ülkeleri çifte vatandaşlığa dair farklı politikalar izlemektedir. Bazı ülkeler bunu açıkça desteklerken (örneğin Fransa, İtalya, Portekiz), bazıları sadece belirli koşullarda çifte vatandaşlığa izin verir (örneğin Almanya). Genel olarak Avrupa’da çifte vatandaşlığa yaklaşım şu 3 grupta toplanabilir:
Serbestçe Kabul Edenler: Fransa, Belçika, İrlanda, İtalya gibi ülkeler, çifte vatandaşlığa geniş ölçüde izin verir.
Kısıtlı Kabul Edenler: Almanya, Hollanda gibi ülkeler bazı durumlarda çifte vatandaşlığa izin verir; örneğin AB vatandaşıysanız veya diğer vatandaşlıktan çıkmak mümkün değilse.
Genelde Reddedenler: Estonya, Litvanya gibi ülkeler çift vatandaşlığa karşı daha katı tutum sergiler. Ancak istisnai durumlarda kabul edilebilir.
Çifte Vatandaşlık Veren Avrupa Ülkeleri ve Şartları (2025 Güncel Liste)
Aşağıda, çifte vatandaşlık başvurusu kabul edilen ülkeler, temel şartlar ve başvuru yöntemleri ile birlikte sunulmuştur:
A. Çifte Vatandaşlığa Tam Olarak İzin Veren Ülkeler
Bu ülkeler, vatandaşlarının başka bir ülkenin vatandaşlığını almalarını veya yabancı bir bireyin kendi vatandaşlıklarını kazanmasını herhangi bir sınırlama ya da vatandaşlıktan çıkma şartı olmadan kabul eder. Yani kişi iki (hatta bazen daha fazla) ülkenin vatandaşı olabilir. Bu ülkelerde çifte vatandaşlık, yasal olarak korunur ve kişilerin haklarını etkilemez.
Ülke Şartlar ve Yöntemler
İrlanda – Aile kökeni (ebeveyn, büyükanne)
– 5 yıl ikamet
– İngilizce yeterliliği
İtalya – Soy bağıyla otomatik hak (jus sanguinis)
– İkamet yoluyla 10 yıl
Fransa – 5 yıl ikamet
– Fransız kültürüne uyum
– Fransızca yeterliliği
Belçika – 5 yıl yasal ikamet
– Entegrasyon şartı
– Dil yeterliliği
İsveç – 5 yıl ikamet
– Sabıka kaydı temizliği
– Entegre yaşantı gösterimi
İzlanda – 7 yıl ikamet
– İskandinav vatandaşları için daha kısa
Finlandiya – 5 yıl sürekli ikamet
– Dil yeterliliği (Fince veya İsveççe)
Bu ülkelerde vatandaşlık alınırken mevcut vatandaşlıktan çıkma şartı aranmaz.
B. Şartlı Olarak Çifte Vatandaşlık Kabul Eden Ülkeler
Bu ülkeler, çifte vatandaşlığa prensipte sıcak bakmaz; ancak belirli durumlarda ya da istisnai hallerde kabul eder. Genellikle başvuru yapan kişinin önceki vatandaşlığından çıkması istenir. Bazı durumlarda ise, kişinin doğduğu ülkeden vazgeçmesinin imkânsız veya aşırı zorluk oluşturması göz önüne alınarak istisna tanınır.
Ülke Kabul Şartları
Almanya – 8 yıl ikamet
– Türk vatandaşları için özel istisna
– Dil sınavı
Hollanda – Genel olarak tek vatandaşlık şartı
– Bazı istisnai durumlar (eş durumu, mültecilik)
Avusturya – Sadece kamu yararına hizmet etmiş kişiler
– Yatırımcılar
Çekya – 5 yıl ikamet
– Dil sınavı
– Mevcut vatandaşlıktan çıkmak zorunda değilsiniz
Slovakya – AB vatandaşı ile evlilik ya da doğum
– Kısıtlı çifte vatandaşlık durumu
Bu ülkelerde başvuru öncesinde mevcut ülke vatandaşlığının durumu dikkatle değerlendirilmelidir.
Almanya’da Çifte Vatandaşlık Şartları
Almanya, 2024 sonunda yaptığı yasal değişikliklerle çifte vatandaşlık konusunda daha esnek hale gelmiştir. Özellikle Almanya’da uzun süre yaşayan Türk vatandaşları bu durumdan faydalanabilmektedir. Şartlar ve avantajlı durumlar:
En az 5 yıl yasal ikamet (bazı durumlarda 3 yıla iner)
B1 seviyesinde Almanca dil bilgisi
Gelir belgesi ve geçim kanıtı
Sabıka kaydı olmaması
Vatandaşlık testinden başarıyla geçmek
Almanya’da doğmuş olmak
Alman vatandaşı ile evli olmak
Üniversite veya mesleki eğitim almış olmak
Fransa’da Çifte Vatandaşlık ve Başvuru Yolları
Fransa, çifte vatandaşlık konusunda Avrupa’nın en hoşgörülü ülkelerinden biridir. Türk vatandaşlarının Fransa vatandaşlığı aldıktan sonra Türk vatandaşlığını korumasına izin verilmektedir. Başvuru yolları ve gereken belgeler:
5 yıl yasal oturum sonrası başvuru
Fransız vatandaşı ile 4 yıl evlilik
Fransa’da doğmuş çocuklar üzerinden soy bağı
Fransızca yeterlilik belgesi (B1)
İkamet belgeleri
Mali durum beyanı
Sabıka kaydı
İtalya’da Çifte Vatandaşlık Nasıl Alınır?
İtalya, köken bağı ve evlilik yoluyla vatandaşlık veren ülkeler arasında yer alır. Aynı zamanda ikamet yoluyla da vatandaşlık kazanmak mümkündür. Vatandaşlık yolları ve dikkat edilmesi gerekenler:
İtalyan kökenli olmak (atalardan biri İtalyan ise)
En az 10 yıl yasal ikamet
İtalyan vatandaşı ile 2 yıl evli olmak
Evlilikten sonra İtalya’da 1 yıl yaşamak
Başvuru süreci uzun sürebilir (2 yıla kadar)
Başvuru öncesi sabıka kaydı temiz olmalı
İtalyanca iletişim kurabilmek büyük avantaj sağlar
İsveç’te Çifte Vatandaşlık ve Oturum Şartları
İsveç, göçmenlere açık ve kapsayıcı politikasıyla bilinir. 5 yıl İsveç’te yasal ikamet eden herkes vatandaşlığa başvurabilir ve Türkiye vatandaşlığını koruyabilir. Şartlar:
5 yıl İsveç’te sürekli oturum
Temiz adli sicil
İsveç toplumu ile uyum göstergesi
Gelir beyanı veya devlet yardımı almamak
Dili bilmek avantaj sağlar ama zorunlu değildir
Hollanda’da Sınırlı Çifte Vatandaşlık Hakkı
Hollanda, genel olarak çifte vatandaşlığı desteklemese de bazı istisnai durumlarda bunu kabul eder. Türk vatandaşları bazı özel hallerde hem Türk hem Hollanda vatandaşı olabilir. Çifte vatandaşlığa izin verilen durumlar:
Hollanda vatandaşı ile evli olmak
Doğumla çifte vatandaş olanlar
Sığınmacı statüsünde gelen bireyler
Doğal yollarla vatandaşlığa geçen çocuklar
Genel başvuru sürecinde Hollanda, başvuru sahibinden eski vatandaşlığını bırakmasını talep eder.
Portekiz’de Çifte Vatandaşlık Şartları
Portekiz, yatırımcılara, göçmenlere ve soy bağı bulunan kişilere çifte vatandaşlık hakkı tanıyan en liberal Avrupa ülkelerinden biridir. Türkiye ile çifte vatandaşlığı kabul ettiği için Türk vatandaşları da bu hakkı koruyarak Portekiz vatandaşı olabilir. Vatandaşlık yolları ve gerekli belgeler:
En az 5 yıl Portekiz’de oturum izni ile ikamet
Portekizli biriyle evlilik (3 yıl birlikte yaşama şartı)
Portekiz’de doğmuş çocuklar üzerinden soy bağı
Golden Visa programı ile yatırım yaparak vatandaşlık
Portekizce yeterlilik belgesi (A2 minimum)
Oturum izni belgeleri
Sabıka kaydı
İkamet ve gelir belgeleri
Belçika’da Çifte Vatandaşlık Hakkı
Belçika, Türk vatandaşlarının çifte vatandaşlık başvurularını kabul eden bir ülkedir. En az 5 yıl ülkede yasal olarak ikamet etmiş bireyler, vatandaşlığa başvurabilirler. Vatandaşlık alma yolları ve ek koşullar:
Belçika’da en az 5 yıl kesintisiz yasal oturum
Belçikalı biriyle evli olmak (3 yıl birlikte yaşamak şartıyla)
Belçika’da doğan veya eğitim alan bireyler için kolaylaştırılmış prosedür
Fransızca, Flamanca veya Almanca dillerinden birini bilmek
İş veya gelir belgesi sunmak
Adli sicilin temiz olması
Belçika, vatandaşlık alınırken mevcut vatandaşlıktan çıkma şartı aramaz.
İrlanda’da Çifte Vatandaşlık Hakkı ve Soy Bağı
İrlanda, soy bağına dayalı vatandaşlık veren ülkelerin başında gelir. Eğer ebeveyn, büyükanne ya da büyükbaba İrlanda vatandaşıysa, torunlar da bu haktan yararlanabilir. Vatandaşlık alma yolları ve belgeleri;
Soy bağıyla (İrlandalı aile geçmişi)
İrlanda vatandaşı ile evlilik
İrlanda’da 5 yıl yasal ikamet
Doğum belgeleri
Aile ağacı (soy ağacı kanıtı)
İrlanda’da yaşanmış süre belgeleri
İngilizce yeterliliği ve sabıka kaydı
İrlanda, çifte vatandaşlık konusunda oldukça esnektir ve ikinci vatandaşlığı bırakma zorunluluğu getirmez.
Bulgaristan ve Romanya: Türk Kökenli Vatandaşlara Özel Kolaylıklar
Bu iki ülke, özellikle soy bağı ile vatandaşlık veren uygulamaları sayesinde Türk kökenli vatandaşlara çifte vatandaşlık konusunda kolaylık tanımaktadır.
Bulgaristan: Bulgar göçmeni olanlar ve ebeveyn ya da büyükbaba soy bağı belgelenirse başvuru yapılabilir
Romanya: Romence bilen ve soy bağı olan kişiler önceliklidir
Türkiye ve Avrupa Ülkeleri Arasındaki Çifte Vatandaşlık Anlaşmaları
Türkiye, bazı Avrupa ülkeleri ile çifte vatandaşlık anlaşmaları yapmıştır. Bu ülkeler, Türk vatandaşlarının çifte vatandaşlık başvurularında özel düzenlemeler sunar. Türkiye’nin çifte vatandaşlık anlaşması bulunan ülkeler:
Almanya (sınırlı kapsamda – yeni düzenlemeler yürürlükte)
Hollanda (istisnai durumlar hariç)
İsveç
Norveç
Danimarka
Fransa
Belçika
İngiltere
İtalya
İsviçre
